Η λειτουργία του Συλλόγου Διδασκόντων ως κυρίαρχο Όργανο Διοίκησης του Δημόσιου Σχολείου

Abstract

Στην αποτελεσματική λειτουργία μιας σχολικής μονάδας, όπως σε κάθε άλλον οργανισμό, ανάμεσα από πολλούς παράγοντες, συμβάλλει αποφασιστικά και ο αποτελεσματικός τρόπος διοίκησης. Όμως η διοίκηση ενός «ζωντανού» εκπαιδευτικού οργανισμού, όπως είναι τα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, παρουσιάζει αρκετές ιδιαιτερότητες και διαφοροποιήσεις από τους υπόλοιπους οργανισμούς. Την ευθύνη διοίκησης και λειτουργίας της σχολικής μονάδας την έχει ο διευθυντής και ο Σύλλογος Διδασκόντων (Σ.Δ.), σύμφωνα, πάντοτε, με την κείμενη νομοθεσία. Ο Σ.Δ. είναι ένα θεσμοθετημένο συλλογικό όργανο του σχολείου, που συνδέεται με την λειτουργία της σχολικής μονάδας και η αποστολή του είναι η χάραξη κατευθύνσεων για την καλύτερη διοίκηση της σχολικής μονάδας, όσον αφορά οργανωτικά-διοικητικά θέματα, αλλά και ζητήματα που έχουν σχέση με τον προγραμματισμό, έλεγχο και ανατροφοδότηση του εκπαιδευτικού έργου. Βέβαια, στην αποτελεσματική και αποδοτική διοίκηση των σχολικών μονάδων κυρίαρχο ρόλο συνέχουν οι βασικές λειτουργίες της Διοίκησης, όπως ο Προγραμματισμός, η Οργάνωση, η Διεύθυνση, ο Έλεγχος και η Ανατροφοδότηση. Με την εφαρμογή των οποίων, στα πλαίσια των διαδικασιών του Συλλόγου Διδασκόντων, ασχολείται η παρούσα εργασία τόσο σε θεωρητικό πλαίσιο, μέσα από την βιβλιογραφική ανασκόπηση, όσο και με την διενέργεια ποσοτικής έρευνας. Ποσοτική έρευνα, σκοπός της οποίας είναι να διερευνήσει, με την βοήθεια δομημένου ερωτηματολογίου, με ποιον τρόπο και σε ποιο βαθμό εφαρμόζονται και συμβάλλουν οι βασικές λειτουργίες της Διοίκησης (προγραμματισμός-οργάνωσηδιεύθυνση-έλεγχος-ανατροφοδότηση), στην διοίκηση των σχολικών μονάδων της Α/θμιας Εκπ/σης της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών, στα πλαίσια λειτουργίας των Συλλόγων Διδασκόντων, καταγράφοντας τις στάσεις και τις απόψεις των Εκπαιδευτικών. Επίσης στοχεύει στις αντιλήψεις των Εκπαιδευτικών σχετικά με τον χαρακτήρα, τον τρόπο λειτουργίας, την διαμόρφωση του σχολικού κλίματος και της κουλτούρας, την αυτονομία της σχολικής μονάδας και τέλος τον βαθμό συμμετοχής και ικανοποίησης των εκπαιδευτικών στις συλλογικές διαδικασίες των Συλλόγων Διδασκόντων, στα πλαίσια, πάντοτε, του ελληνικού «γραφειοκρατικού» εκπαιδευτικού συστήματος. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων και την ερμηνεία των ευρημάτων της ερευνητικής μελέτης προέκυψε ότι οι στάσεις και οι απόψεις των εκπαιδευτικών, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, προϋπηρεσίας, και επιπέδου εκπαίδευσης ήταν πολύ θετικές αναφορικά με την εφαρμογή και την συμβολή των βασικών λειτουργιών της διοίκησης, οι οποίες φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκτέλεση των διαδικασιών των Συλλόγων Διδασκόντων. Διαδικασίες οι οποίες, σύμφωνα πάντα με την ανάλυση των δεδομένων, η μεγάλη πλειοψηφία των ερωτηθέντων εκπαιδευτικών θεωρεί ότι είναι συλλογικές και συμμετοχικές. Εξάγεται, επίσης, από τις θετικές αντιλήψεις των συμμετεχόντων στην έρευνα το συμπέρασμα πως η λειτουργία του Συλλόγου Διδασκόντων είναι πηγή μερικής αυτονομίας και παράδειγμα αποκέντρωσης στα πλαίσια του συγκεντρωτικού και γραφειοκρατικού μοντέλου διοίκησης της Εκπαίδευσης στην χώρα. Γεγονός που πιθανώς εξηγεί και τα υψηλά επίπεδα ικανοποίησης των εκπαιδευτικών από την συμμετοχή και συνεισφορά τους στις διαδικασίες του συλλόγου διδασκόντων.

The effective way of administration/managing of a school unit, as well as any other institution/organisation, determines decisively, among several other factors, its successful operation. However, the administration of a “living” educational organisation, such as the school units of Primary Education, entails several peculiarities and differentiations from other organisations. The responsibility for the administration and operation of the school unit lies on the Principal and the Teachers’ Association, always in accordance with the current applicable legislation. The Teachers’ Association is a statutory collective institution/body of a school unit, inseparably connected to its function/operation and its role is to draw the guidelines for the more effective administration of the school unit, as far as organisational-administrational issues are concerned, as well as additional issues relevant to the planning, monitoring and feedback of the educational process. Surely, the dominant role towards the effective and efficient administration of school units belongs to the fundamental functions of Administration, such as Planning, Organisation, Managing, Monitoring and Feedback. This project studies the application of these functions, in the context of the procedures followed by the Teachers’ Association, both at theoretical framework, through literature review, as well as by conducting quantitative research. Quantitative research, whose purpose is to investigate, with the help of a structured questionnaire, the way and the extent these fundamental functions of Administration ( Planning-Organization-Managing-Monitoring-feedback)are applied and contribute to the administration of the school units of the Primary Education in the Prefecture of Serres, within the Teachers’ Associations function, by recording the views and attitudes of Teachers. It also aims to record the perceptions of Teachers concerning the nature, the process of operation, the formulation of the school climate and culture, the autonomy of the school unit and finally the level of involvement and satisfaction of the teachers during the collective procedures of Teachers’ Associations, always in the context of the Greek “Bureaucratic” educational system. The analysis of the results and the interpretation of the findings of the research study reveal that the attitudes and opinions of teachers, regardless of gender, age, work experience, and level of education were very positive regarding the application and the contribution of fundamental functions of administration, which seem to play an important role in the implementation of procedures of teachers ' Associations. Procedures which, according to the analysis of the results, the vast majority of teachers surveyed, believe they are collective and participatory. In addition, the conclusion exported from the positive opinions of participants in the survey conducted is that the operation of the Association of teachers is a source of partial autonomy and an example of decentralization, in the context of centralised and bureaucratic model of administration of education in our country. This fact probably explains the high levels of satisfaction of teachers resulting from their participation and contribution to the procedures of teachers’ Association.