Επαγγελματική εξουθένωση και ο ρόλος της Διοίκησης: συγκριτική μελέτη μεταξύ Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα

Abstract

Το φαινόμενο της επαγγελματικής εξουθένωσης αποκτά ολοένα και περισσότερο ενδιαφέρον, καθώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αυξητικές τάσεις στα επίπεδα της σωματικής και συναισθηματικής κόπωσης των εργαζομένων. Επιστημονικά έχει χαρακτηριστεί ως ένα σύνδρομο, αποτελούμενο από τρεις βασικές συνιστώσες: τη συναισθηματική εξάντληση, την αποπροσωποποίηση και τα προσωπικά επιτεύγματα. Πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα, όπου ο ρόλος της διοίκησης ασκεί μεγάλη επιρροή. Μια δημοκρατική και συμμετοχική διοίκηση μπορεί να συντελέσει στην μείωση των επιπέδων εξουθένωσης, σε αντίθεση με ένα αυταρχικό στυλ διοίκησης που μπορεί να επιδεινώσει τα αρνητικά συμπτώματα των εργαζομένων και του ευρύτερου εργασιακού χώρου. Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να αναλύσει το φαινόμενο αυτό, να εντοπίσει τους παράγοντες που οδηγούν στο συγκεκριμένο πρόβλημακαι να περιγράψει τον ρόλο που παίζει η εκάστοτε διοίκηση, μέσω μιας συγκριτικής μελέτης μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Για τις ανάγκες της ερευνητικής διαδικασίας χρησιμοποιήθηκε ποσοτική μεθοδολογία, μέσω της συλλογής πρωτογενών δεδομένων με τη χρήση ερωτηματολογίου και μέσω της δημιουργίας ερευνητικού πλαισίου με τη μέθοδο της δυναμικής συστημάτων. Το δείγμα μας αποτέλεσαν 147 άτομα του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Στο ερωτηματολόγιο χρησιμοποιήθηκανοι κλίμακες μέτρησης της Maslach (MBI), όσον αφορά την επαγγελματική εξουθένωση και οι ερωτήσεις των Bass and Avolio(MultifactorLeadershipQuestionnaire), όσον αφορά τη διοίκηση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα επίπεδα της επαγγελματικής εξουθένωσης κυμαίνονται από μέτρια έως υψηλά, με τους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα να είναι ελαφρώς πιο επιρρεπείς στην εξάντληση. Το στυλ της διοίκησης διαπιστώθηκε ότι παίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που βιώνουν οι εργαζόμενοι την εξουθένωση. Όσον αφορά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, ιδιαίτερη βαρύτητα παρουσίασε η ηλικία στη συναισθηματική και σωματική εξάντληση καθώς και το μορφωτικό επίπεδο στη διάσταση των προσωπικών επιτευγμάτων.Συμπερασματικά, προκύπτει ότι η επαγγελματική εξουθένωση αποτελεί ένα πολυδιάστατο και σύνθετο φαινόμενο, το οποίο ασκεί επιρροή όχι μόνο στην προσωπική ευημερία των υπαλλήλων αλλά και στην αποτελεσματική απόδοση των επιχειρήσεων. Επιτάσσεται η ανάγκη συνεργασίας και αντιμετώπισης με ευθύνη και σοβαρότητα για τη δημιουργία ενός υγιούς περιβάλλοντος, ανεξάρτητα από τον τομέα απασχόλησης.

The phenomenon of burnout is of increasing interest, as in recent years there have been increasing trends in the levels of physical and emotional fatigue among workers. Scientifically it has been described as a syndrome consisting of three main components: emotional exhaustion, depersonalization and personal achievement.This is a multi-factorial problem where the role of management is very influential. A democratic and participative management can help reduce burnout levels, as opposed to an authoritarian management style that can exacerbate negative symptoms for employees and the wider workplace.The aim of this research is to analyze this phenomenon, to identify the factors that lead to this problem and to describe the role played by the management in question, through a comparative study between the public and private sectors. For the needs of the research process, a quantitative methodology was used, through the collection of primary data using a questionnaire and through the creation of a research framework using the systems dynamics method. Our sample consisted of 147 individuals from the public and private sectors. Maslach's measurement scales (MBI) regarding burnout and Bass and Avolio's questions (Multifactor Leadership Questionnaire) regarding management were used in the questionnaire. The results showed that levels of burnout ranged from moderate to high, with private sector employees being slightly more prone to burnout. Management style was found to play a key role in how employees experience burnout. In terms of demographic characteristics, age was particularly important in emotional and physical exhaustion and educational level in the dimension of personal achievement.In conclusion, it is widely concluded that burnout is a multidimensional and complex phenomenon, which has an influence not only on the personal well-being of employees but also on the effective performance of companies. The need to work together and to address it responsibly and seriously in order to create a healthy environment, irrespective of the sector of employment, is urgently needed.