Ο ρόλος του προληπτικού ελέγχου ως μία λειτουργία στρατηγικής σημασίας της Α.Α.Δ.Ε.

Abstract

Ο εσωτερικός έλεγχος ως επί το πλείστον διεξάγεται πάντοτε αναδρομικά. Αυτό σημαίνει ότι οι ελεγκτές έχουν ιστορικά αναθεωρήσει αποφάσεις, δραστηριότητες και συναλλαγές μετά την πραγματοποίησή τους για να προσδιορίσουν εάν αυτές έγιναν με τρόπο που πληρούσε ορισμένα κριτήρια (π.χ. νόμους, κανονισμούς, πολιτικές, διαδικασίες). Στη συνέχεια, τα αποτελέσματα χρησιμοποιήθηκαν για την παροχή πληροφόρησης σχετικά με τις συνολικές συνθήκες του προγράμματος ή της διαδικασίας που εξετάστηκε, διευκολύνοντας τη λήψη αποφάσεων από μέρους των διευθυντών/managers. Ενώ η μεθοδολογία του εσωτερικού ελέγχου έχει βασιστεί σε αυτήν την πρακτική και έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για μεγάλο χρονικό διάστημα, ένα από τα ζητήματα αυτής της προσέγγισης είναι ότι οι ενέργειες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Αν και είναι χρήσιμο να ανιχνεύονται προβλήματα, οι ελεγκτές συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο ότι είναι καλύτερο να αποτρέπουν την εμφάνιση φαινομένων αντί να τα εντοπίζουν εκ των υστέρων. Ως εκ τούτου, η υιοθέτηση μιας προληπτικής προσέγγισης στον έλεγχο μπορεί να επιτρέψει καλύτερη λήψη αποφάσεων στο επίπεδο της στρατηγικής του οργανισμού, τον έγκαιρο εντοπισμό και την πρόληψη απάτης, την καλύτερη σύνδεση των επιχειρηματικών διαδικασιών, αλλά και την εξοικονόμηση κόστους από τυχόν μη συμμόρφωση του οργανισμού με κανονισμούς και ρυθμίσεις που έχουν εντοπιστεί εκ των υστέρων. Συνολικά, επομένως, ο προληπτικός έλεγχος είναι μια τεχνική για τον εντοπισμό και τη διαχείριση του κινδύνου καθώς και την προώθηση του ελέγχου στο επόμενο επίπεδο για να μπορέσει ένας οργανισμός να εντοπίσει και να ανταποκριθεί αποδοτικά, αποτελεσματικά και έγκαιρα σε τυχόν λάθη και παραλείψεις. Με αυτόν τον τρόπο συνδέεται με τη στρατηγική διαχείριση ενός οργανισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, σκοπός της εργασίας είναι να εξετάσει τον ρόλο του προληπτικού ελέγχου ως εργαλείο στρατηγικής σημασίας για τους οργανισμούς, εξετάζοντας την περίπτωση της ΑΑΔΕ, με έμφαση στις εξής διαστάσεις: α) απόδοση-αποτελεσματικότητα του προληπτικού ελέγχου, β) φορολογική συμμόρφωση των πολιτών, γ) ικανότητες και χαρακτηριστικά των ελεγκτών, δ) διοίκηση και προληπτικός έλεγχος. Η παρούσα εργασία αποτελείται συνολικά από έξι κεφάλαια, εκ των οποίων τα τρία πρώτα συνιστούν το θεωρητικό μέρος αυτής της εργασίας, ενώ τα τρία τελευταία το εμπειρικό. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μία αναφορά στην Α.Α.Δ.Ε., ενώ στο δεύτερο εξετάζεται ο εσωτερικός προληπτικός έλεγχος τόσο γενικά, όσο και συγκεκριμένα στην περίπτωση της Α.Α.Δ.Ε. Καθώς η παρούσα έρευνα εξετάζει τον ρόλο του προληπτικού ελέγχου ως εργαλείο στρατηγικής σημασίας για τους οργανισμούς, το τρίτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στην έννοια της στρατηγικής, της στρατηγικής διαχείρισης γενικά και ειδικότερα στους δημοσίους οργανισμούς, καθώς και στο πώς συνδέεται ο προληπτικός εσωτερικός έλεγχος με τη στρατηγική διαχείριση. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την εκπόνηση αυτής της έρευνας παρουσιάζεται στο τέταρτο κεφάλαιο αυτής της εργασίας, ενώ τα αποτελέσματα της στατιστικής ανάλυσης στο πέμπτο. Στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο συνοψίζονται τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας, η συνεισφορά της σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, ενώ τέλος κατατίθενται προτάσεις περαιτέρω μελέτης στη βάση των περιορισμών της υφιστάμενης έρευνας.