Η επαγγελματική αποκατάσταση και αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία στο χώρο εργασίας, υπό το πρίσμα των εταιριών στον Ελλαδικό χώρο

Abstract

Τα άτομα με αναπηρία είναι μια ομάδα πληθυσμού που βιώνει καταστάσεις περιθωριοποίησης, ως προς την πρόσβαση στην εκπαίδευση και στην απασχόληση. Τα ποσοστά συμμετοχής τους στην ελληνική αγορά εργασίας, είναι χαμηλότερα από την πλειοψηφία των χωρών της Ε.Ε. ενώ η έλλειψη ολοκληρωμένων πολιτικών και μέτρων για την εξάλειψη των φαινομένων αυτών αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες του κοινωνικού αποκλεισμού. Η απασχόληση, σε συνδυασμό με την εκπαίδευση – κατάρτιση, αποτελούν τους κύριους μοχλούς κοινωνικής ενσωμάτωσης, την οποία θα διευκόλυνε σημαντικά η λειτουργία συστήματος Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού ΑμεΑ. Η παρούσα μελέτη αποτυπώνει την τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα και θέτει συνοπτικά τις διαστάσεις του ζητήματος. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η αξιολόγηση της επαγγελματικής αποκατάστασης των ατόμων με αναπηρία στον ελλαδικό χώρο καθώς και των αντιλήψεων των υπευθύνων προσλήψεων προσωπικού των εταιριών σχετικά με την πρόσληψη και απόδοση στην εργασία των ΑμεΑ. Ως εργαλείο μελέτης συντάχθηκε ένα ερωτηματολόγιο περιγραφικού τύπου, βασισμένο σε παλαιότερες έρευνες, ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας, 18 κύριων ερωτήσεων κλειστού τύπου. Το ερωτηματολόγιο σχεδιάστηκε σε ηλεκτρονική μορφή με τη βοήθεια φόρμας του Google και στάλθηκε με ηλεκτρονικό μήνυμα σε 300 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ελλαδικό χώρο και απευθυνόταν στα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού ή στους υπεύθυνους προσλήψεων. Το ερωτηματολόγιο απαντήθηκε από 76 επιχειρήσεις και η επεξεργασία των αποτελεσμάτων έγινε με τη βοήθεια των προγραμμάτων Excel και SPSS 24. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, κατά μείζονα λόγο οι μεγάλες επιχειρήσεις όπως επίσης και οι επιχειρήσεις που εδρεύουν σε μεγάλα αστικά κέντρα ή/και με μεγάλο εύρος δραστηριοποίησης γίνονται σταδιακά πιο φιλικές στα ΑμεΑ. Παρόλα αυτά, ακόμα και σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των εταιριών δεν στελεχώνονται από άτομα αυτής της κοινωνικής ομάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, άτομα που δεν έχουν συνεργαστεί με ΑμεΑ συνεχίζουν να διατηρούν προκαταλήψεις για την αποδοτικότητα των ατόμων αυτών και την ικανότητα τους να εργαστούν.

Επιπροσθέτως, η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων που δεν έχουν προσλάβει ΑμεΑ στην επιχείρησή τους απάντησαν θετικά στο ενδεχόμενο πρόσληψης, αλλά θεωρούν ότι τα μέτρα που λαμβάνει το κράτος δεν ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Τέλος, μόλις ένα πολύ μικρό ποσοστό των ερωτηθέντων που απάντησε ότι δεν έχει προσλάβει, θα ήταν αρνητικοί στην πρόσληψη ΑμεΑ στην επιχείρησή τους, φαινόμενο που θεωρείται σκόπιμο να ερευνηθεί περαιτέρω σε επόμενες έρευνες.

Disabled people are a population group experiencing marginalization when it comes to education and employment. The employment rate for disabled people in Greece is lower compared to the majority of EU member states, while the lack of comprehensive policies and measures is one of the main causes of social exclusion. Employment coupled with education and training are the main drivers of social integration which would be greatly facilitated by the operation of a Counselling and Guidance System for the disabled. The study reflects the current situation in Greece and summarizes the dimensions of the issue. The purpose of this study is to evaluate the vocational rehabilitation of people with disabilities in Greece as well as the perceptions and beliefs of the human resource department and hiring managers on recruitment and performance of disabled people at the workplace. A descriptive questionnaire of 18 closed-ended questions was prepared as a study tool. The questionnaire was based on past researches and Greek and foreign literature. The questionnaire was designed in electronic form using Google forms and was sent by e-mail to 300 companies operating in Greece. It was addressed to human resource departments and hiring managers. The questionnaire was answered by 76 companies and the results were processed in Excel and SPSS 24. According to the results of the survey, primarily the bigger companies as well as the companies based in large urban centers, or with a wide range of activities, are becoming increasingly disabled-friendly. Nevertheless, even today, most of the companies are not staffed by individuals in this social group. It is worth noting that according to the results of the survey, people who have not worked with disabled people continue to have prejudices about their efficiency and ability to work. In addition, the overwhelming majority of respondents who have not recruited people with disabilities in their business were positive to the possibility of future recruitment but they consider that the existing state policies and measures do not encourage businesses in this direction. Finally, only a very small percentage of the respondents that have not recruited disabled people in the past were negative for future recruitment, a phenomenon that is considered to be worth exploring further in subsequent surveys.