Μέτρηση των γνωσιακών χαρακτηριστικών του ηγετικού στυλ των managers: μια προσέγγιση βασισμένη στη θεωρία επεξεργασίας πληροφοριών

Abstract

Από τα μέσα περίπου του αιώνα μας, οι γνωσιακές πτυχές και το ηγετικό στυλ (Leadership style) των Managers ερευνούνται, με στόχο να καθοριστούν, τα μυστικά της επιτυχημένης ηγεσίας (Mintzberg, 1976 Peters & Waterman, 1982; Wonder & Donovan, 1984 Agor, 1984 Spinola, 1988). Τα γνωσιακά χαρακτηριστικά ως αντικείμενο εξετάζονται από τον κλάδο της Γνωσιακής Επιστήμης. Είναι η επιστήμη η οποία εξετάζει τον ανθρώπινο νου και την γνώση του, μέσα από τα ευρήματα άλλων επιστημών όπως είναι η Φιλοσοφία, η Ψυχολογία, η Γλωσσολογία, η Ανθρωπολογία, η Νευρολογία και η Τεχνητή Ευφυΐα. Οι νοητικές ικανότητες ενός ανθρώπου αναλύονται από όλους αυτούς τους κλάδους και η Γνωσιακή Επιστήμη ολοκληρώνει συνοπτικά τα ευρήματα και τα προσφέρει στο κοινωνικό πλαίσιο των ανθρώπων ως έννοιες, όπως αυτές της Γνώσης, της Συμπεριφοράς και της Επικοινωνίας. Η εργασία αυτή εντάσσεται στο γενικότερο θεωρητικό πλαίσιο της Γνωσιακής Επιστήμης και του Επιχειρησιακού Management και πιο συγκεκριμένα αποπειράται να διερευνήσει χρησιμοποιώντας ως όχημα κάποια μοντέλα επεξεργασίας της πληροφορίας, από τη Γνωσιακή Επιστήμη και τη θεωρία της Ηγεσίας, καθώς και τα γνωρίσματα της επιτυχημένης Ηγεσίας. Ειδικότερα στην εργασία αυτή, το Leadership Style εξετάζεται μέσα από το πρίσμα της Γνωσιακής Επιστήμης. Εκεί αναλύεται στα σημεία που χαρακτηρίζουν έναν Ηγέτη, δίνοντας έμφαση στην ικανότητα της Επιρροής. Η Επιρροή ανάγεται σε γνώριμα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά, τη Διάγνωση, τη Προσαρμογή και την Επικοινωνία. Πέραν τούτου, συνδέεται με το μοντέλο της ανθρώπινης επεξεργασίας πληροφοριών του Newell & Simon μέσω των θεωριών, Computational Metaphor και Brain Specialization. Το μοντέλο συσχετίζει τα τρία βασικά στοιχεία της Επιρροής και στη συνέχεια τα ανατροφοδοτεί στο Leadership Style, δίνοντας έτσι, μία άλλη προοπτική στην απόκτηση και στην βελτίωση των ηγετικών ικανοτήτων. Ο επιχειρησιακός χώρος, λόγω της πλοκής και της διαφορετικότητας των υποθέσεων που παρουσιάζει, δίνει την δυνατότητα της εύρεσης ικανού «υλικού» προς επεξεργασία, της αναγνώρισης των «λεπτών» πλην καίριων σημείων του και της καταγραφής των γεγονότων που ακολουθούν. Η εργασία στηρίζεται σε μία πρωτογενή έρευνα στον Ελλαδικό χώρο, και συγκεκριμένα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα πραγματοποιείται έρευνα, σε δείγμα 30 επιτυχημένων Manager όπου, με τη βοήθεια ερωτηματολογίου, ερευνάται η άποψη τους σε θέματα ηγεσίας, για τις ικανότητες, τα γνωρίσματα και τις αντιλήψεις, που συνθέτουν τα χαρακτηριστικά ενός επιτυχημένου Ηγέτη. Επίσης, σε δεύτερη φάση, πραγματοποιείται συλλογή πληροφοριών σχετικά με τον βαθμό που οι ίδιοι ακολουθούν μοντέλα ηγεσίας όπως αυτό της Καταστασιακής Ηγεσίας καθώς και ενός προτεινόμενου μοντέλου Επιρροής. Στην συνέχεια πραγματοποιείται μία πλήρης στατιστική επεξεργασία σε υπολογιστικά φύλλα. Τα δεδομένα της έρευνας συσχετίζονται χαρακτηρίζοντας τις απόψεις του δείγματος στα θέματα ηγεσίας και παρουσιάζοντας με αυτό τρόπο το ποσοστό και την ποιότητα χρήσης του μοντέλου της Ηγεσίας-Επιρροής και της Καταστασιακής Ηγεσίας. Έτσι γίνεται πλέον σαφές, εάν και κατά πόσο τα μοντέλα που υιοθετήθηκαν εφαρμόζονται στην Ελληνική πραγματικότητα. Ο απώτερος στόχος της εργασίας είναι αφ’ ενός να προωθήσει τα μοντέλα της Ηγεσίας-Επιρροής και της Καταστασιακής Ηγεσίας και αφ’ ετέρου να εφοδιάσει τον ενδιαφερόμενο με τα κατάλληλα εργαλεία χειρισμού των εν λόγο μοντέλων. Αυτό επιτυγχάνεται, μέσα από την συσχέτιση των γνωσιακών χαρακτηριστικών της ηγεσίας, με το μοντέλο της Ανθρώπινης Επεξεργασίας Πληροφοριών και τέλος, με την αναγνώριση των καταλληλότερων στυλ ηγετικής συμπεριφοράς, ανάλογα με την επιχειρησιακή κατάσταση, σύμφωνα με το μοντέλο του Hersey & Blanchard. Θεωρείται ότι η διερεύνηση αυτών των παραμέτρων και η κατάλληλη διαστασιολόγησή τους θα συμβάλει σημαντικά στον εμπλουτισμό, τόσο της τρέχουσας ακαδημαϊκής βιβλιογραφίας, όσο και στον εξοπλισμό των σύγχρονων Managers, με εργαλεία τα οποία μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα αποτελεσματικά στην άσκηση των καθηκόντων